9 อาชีพเสี่ยง ที่ทำให้เป็นเส้นเลือดขอด

คุณทราบหรือไม่ว่า อาชีพที่คุณทำ อาจส่งผลต่อความเสี่ยงในการเกิดเส้นเลือดขอดได้? ปัจจัยที่ก่อให้เกิดเส้นเลือดขอด มักมาจากพฤติกรรมที่เราทำเป็นประจำซ้ำๆ เป็นเวลานาน โดยไม่ทันสังเกต จากข้อมูลสถิติของเดอควีนส์ คลินิก พบว่าผู้ที่เข้ารับการรักษามักเป็นผู้ที่ประกอบอาชีพที่เกี่ยวข้องกับการยืน หรือนั่งเป็นเวลานาน พฤติกรรมเหล่านี้อาจหลีกเลี่ยงได้ยาก เนื่องจากเกี่ยวข้องกับวิถีการดำเนินชีวิตและการทำงาน บทความนี้จึงรวบรวม 9 อาชีพ ที่มีพฤติกรรมเสี่ยง พร้อมแนวทางการดูแลตนเอง เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงในการเกิดเส้นเลือดขอด

เส้นเลือดขอดเกิดขึ้นจากการทำงานที่ผิดปกติของลิ้นหลอดเลือด ลิ้นหลอดเลือดมีหน้าที่เป็นวาล์ว คอยควบคุมการไหลเวียนของเลือด และป้องกันไม่ให้เลือดไหลย้อนกลับ หากผนังหลอดเลือดขยายตัวมากเกินไปจนสูญเสียความยืดหยุ่น ลิ้นหลอดเลือดจะอ่อนแอลงและทำงานได้ไม่เต็มประสิทธิภาพ ส่งผลให้เลือดคั่งค้างสะสมในหลอดเลือด เกิดอาการบวมพอง และกลายเป็นเส้นเลือดขอดในที่สุด

จากการสำรวจกรณีศึกษา พบว่าผู้ที่มีภาวะเส้นเลือดขอดมักมีอาการบริเวณขาเป็นส่วนใหญ่ เนื่องจากขาเป็นอวัยวะที่ใช้งานอยู่เสมอ ด้วยเหตุนี้ อาชีพที่อาจเพิ่มความเสี่ยงเส้นเลือดขอด มักเป็นอาชีพที่ต้องยืนเป็นเวลานาน ทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก ตัวอย่างอาชีพเสี่ยง ได้แก่

1. เซลล์ หรือ พนักงานขายของในห้าง อาชีพที่ต้องยืนเป็นเวลานานเฉลี่ย 6-8 ชั่วโมงต่อวัน เพื่อต้อนรับและแนะนำสินค้าแก่ลูกค้า พนักงานขายหญิงบางท่านอาจต้องใส่รองเท้าส้นสูงเพื่อเสริมบุคลิกภาพ การยืนติดต่อกันนานหลายชั่วโมง และต่อเนื่องหลายวัน ทำให้อาชีพเซลล์เป็นกลุ่มเสี่ยงต่อเส้นเลือดขอด
2. แพทย์ และพยาบาล อาชีพที่ต้องยืนเป็นเวลานานเพื่อดูแลผู้ป่วย อาจไม่มีเวลาพัก ต้องมีความอดทนและคล่องตัวสูง การเดินตลอดวันทำให้เท้าต้องรับน้ำหนักตัว เพิ่มแรงดันในหลอดเลือด และเป็นปัจจัยเสี่ยงให้ลิ้นหลอดเลือดทำงานผิดปกติ ศัลยแพทย์อาจต้องยืนผ่าตัดนาน 8-12 ชั่วโมง แพทย์บางท่านต้องนั่งตรวจคนไข้นานๆ โดยไม่ได้ลุกเดิน ทั้งการยืนและนั่งนานๆ ล้วนส่งผลให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก พยาบาลบางท่านจึงสวมถุงน่องหรือผ้ายืดรัดน่องเพื่อป้องกันเส้นเลือดขอด
3. แอร์โฮสเตส สจ๊วด พนักงานต้อนรับ อาชีพที่ต้องยืนและเดินเป็นเวลานานตลอดชั่วโมงบิน เพื่อดูแลและบริการผู้โดยสาร อาจไม่มีเวลาพัก แอร์โฮสเตสต้องสวมรองเท้าส้นสูงตามกฎระเบียบ เช่นเดียวกับพนักงานต้อนรับบางแห่ง การใส่รองเท้าส้นสูงทำให้ต้องเกร็งเท้าและทิ้งน้ำหนักตัวลงเท้ามาก เมื่อยืนและเดินบ่อยๆ จะเพิ่มแรงดันที่เท้า และอาจทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก
4. กุ๊ก พ่อครัว แม่ครัว และพนักงานเสิร์ฟ กุ๊ก พ่อครัว แม่ครัว ต้องยืนทำอาหารตามออเดอร์ต่อเนื่องเป็นเวลานาน โดยเฉพาะร้านอาหารที่มีลูกค้าจำนวนมาก อาจต้องใช้เวลาทำอาหารนาน ทำให้แทบไม่มีเวลาพัก ส่วนใหญ่ทำงานต่อเนื่อง พักอีกทีเมื่อเลิกงาน นอกจากนี้ ความร้อนจากเตาทำครัว อาจทำให้เส้นเลือดขยายตัว ส่งผลต่อลิ้นหลอดเลือด เพิ่มความเสี่ยงเส้นเลือดขอด
5. พนักงานออฟฟิศ การทำงานหน้าจอคอมพิวเตอร์ หรือการประชุมนานๆ อาจส่งผลต่อสุขภาพ รวมถึงความเสี่ยงเส้นเลือดขอด เนื่องจากการนั่งเป็นเวลานาน ทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก ความเคยชินกับการนั่งนานๆ อาจทำให้หลายคนไม่อยากลุกขยับ จึงควรหาเวลาขยับ ปรับเปลี่ยนท่าทางบ่อยๆ หรือนวดขาเบาๆ เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือด หลีกเลี่ยงเสื้อผ้ารัดแน่น เพื่อให้เลือดไหลเวียนได้สะดวกขึ้น
6. คุณครู อาจารย์ อาชีพที่ต้องยืนสอนหน้าชั้นเรียนเป็นเวลานาน คุณครูหญิงบางท่านอาจสวมรองเท้าส้นสูง และต้องยืนเดินสอนตลอดทั้งวัน เพิ่มความเสี่ยงเส้นเลือดขอด บางโรงเรียนคุณครูต้องเปลี่ยนห้องสอนบ่อย เดินและขึ้นบันไดด้วยรองเท้าส้นสูง ยิ่งเพิ่มความเสี่ยง
7. พ่อค้า แม่ค้า ช่างเสริมสวย เมื่อร้านค้าเป็นที่นิยม พ่อค้าแม่ค้าและช่างเสริมสวยต้องยืนบริการลูกค้าทั้งวัน แทบไม่ได้พัก ช่างเสริมสวยต้องยืนสระผม ตัดผม ไดร์ผม ยืดผม ย้อมสีผม การยืนนานๆ โดยไม่เปลี่ยนท่าทาง ทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก เพิ่มความเสี่ยงเส้นเลือดขอด
8. พนักงานเก็บค่าโดยสารบนรถเมล์ อาชีพที่ต้องยืนเป็นเวลานานและเกร็งตัวบ่อยครั้ง เพื่อเดินเก็บค่าโดยสารขณะรถวิ่ง ต้องยืนทรงตัวให้ดีไม่ล้มขณะรถวิ่ง เบรก หรือจอด ทำพฤติกรรมเหล่านี้ซ้ำๆ ทั้งวัน การเกร็งตัวร่วมกับการยืนนานๆ ทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก เพิ่มความเสี่ยงเส้นเลือดขอดสูง
9. พนักงานรักษาความปลอดภัย อาชีพที่ต้องยืนโบกรถเข้า-ออกเป็นประจำ ไม่ค่อยได้นั่งพัก มักปวดเมื่อยกล้ามเนื้อน่องและต้นขาจากการยืนนาน ต้องเดินตรวจตรา สังเกตการณ์ และบริการผู้พักอาศัย ใช้งานขาหนักตลอดวัน เพิ่มความเสี่ยงเส้นเลือดขอด

โดยสรุป อาชีพเหล่านี้มีความแตกต่างกัน แต่มีสิ่งที่เหมือนกันคือ การต้องยืนเป็นเวลานานต่อเนื่องเป็นประจำ ซึ่งส่งผลให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวก การนั่งนานๆ โดยไม่ยืดเหยียด ก็ทำให้เลือดไหลเวียนไม่สะดวกเช่นกัน เช่น พนักงานขับรถโดยสาร พนักงานขับรถส่งของ พนักงานขับรถสิบล้อ อาชีพเหล่านี้ใช้งานขาหนัก ทั้งการนั่งนานๆ และอาจมีการแบกของหนักร่วมด้วย การมีแรงดันหรือเกร็งบนร่างกายมากเกินไป ก็ส่งผลให้เลือดไหลเวียนไม่ดี และเพิ่มความเสี่ยงเส้นเลือดขอด

อาชีพเป็นปัจจัยสำคัญต่อการดำรงชีวิต หลายท่านอาจไม่สามารถหลีกเลี่ยงอาชีพเสี่ยงเหล่านี้ได้ แต่สามารถปรับเปลี่ยนพฤติกรรม เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงเส้นเลือดขอดได้ มีหลากหลายแนวทาง เช่น

• หาเวลาลุกขยับร่างกาย ยืดเส้นยืดสาย ระหว่างวัน
• หาเวลาพักผ่อนคลายกล้ามเนื้อขาเป็นระยะ
• ปรับเปลี่ยนท่าทางบ่อยๆ ขณะทำงาน (ยืนสลับนั่ง, ขยับข้อเท้า, ย่ำเท้ากับที่)
• หากต้องใช้งานขาและเท้านาน หาเวลาพักและนวดขาเบาๆ เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือด
• หลังเลิกงาน พักขาโดยยกขาพาดสูง หรือยกขาสูงกว่าระดับหัวใจ โดยวางขาบนหมอนตั้งแต่ข้อพับขาถึงปลายเท้า เพื่อลดแรงดันในหลอดเลือด
• ควบคุมน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์มาตรฐาน
• ออกกำลังกายสม่ำเสมอ เพื่อเสริมสร้างความแข็งแรงของกล้ามเนื้อขาและระบบไหลเวียนเลือด
• หลีกเลี่ยงการสวมเสื้อผ้าที่รัดแน่นบริเวณเอวหรือขาหนีบ
• หากจำเป็นต้องยืนหรือนั่งนานๆ อาจพิจารณาสวมถุงน่องซัพพอร์ตทางการแพทย์ (ปรึกษาแพทย์)

กราฟิก 7 แนวทาง เพื่อลดปัจจัยเสี่ยงเส้นเลือดขอด

สำหรับผู้ที่ทำอาชีพเซลล์ พนักงานต้อนรับ หรืออาชีพที่ต้องยืนและนั่งตลอดวัน ควรหาเวลาพักขาโดยการนั่งหรือยืนสลับกัน ปรับท่าทาง ขยับร่างกายบ่อยๆ ลุกไปเข้าห้องน้ำ ยืดเส้นยืดสายเป็นระยะ เพื่อกระตุ้นการไหลเวียนเลือด หลีกเลี่ยงการยืนหรือนั่งท่าเดียวนานเกินไป และอาจพิจารณาเปลี่ยนจากรองเท้าส้นสูงเป็นรองเท้าคัชชู หรือรองเท้าเพื่อสุขภาพที่รองรับสรีระได้ดี