ฉีดโบท็อกซ์ครั้งแรก ต้องรู้อะไรบ้าง? คู่มือสำหรับมือใหม่ที่ไม่ควรพลาด

ปัจจุบันมีเทคนิคเสริมความงามมากมาย ทั้งการฉีด หรือใช้เครื่องมือต่างๆ เพื่อปรับรูปหน้า ลดริ้วรอย หรือแก้ปัญหาผิว ซึ่งหนึ่งในหัตถการยอดฮิตที่หลายคนรู้จักและเลือกทำก็คือ "โบท็อกซ์" ที่ได้รับการยอมรับอย่างแพร่หลายในวงการเสริมความงาม เพราะโบท็อกซ์ไม่เพียงแต่ใช้ฉีดเพื่อปรับรูปหน้าเท่านั้น แต่ยังมีประโยชน์ในการช่วยลดเลือนริ้วรอย และแก้ไขปัญหาอื่นๆ อีกมากมาย

หากคุณเป็นมือใหม่ที่กำลังสนใจที่จะลองฉีดโบท็อกซ์ แต่ยังไม่แน่ใจว่าต้องเตรียมตัวอย่างไร หรือควรรู้อะไรบ้างก่อนฉีด บทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจทุกอย่างเกี่ยวกับการฉีดโบท็อกซ์ครั้งแรก เพื่อให้คุณตัดสินใจได้อย่างมั่นใจมากขึ้นค่ะ

โบท็อกซ์ (Botox) เป็นชื่อทางการค้าที่คนนิยมเรียกสาร Botulinum Toxin Type A ซึ่งเป็นโปรตีนที่สกัดได้จากแบคทีเรียชนิดหนึ่งชื่อ Clostridium Botulinum สารนี้เมื่อถูกฉีดเข้าไปในปริมาณที่เหมาะสมและถูกตำแหน่ง จะออกฤทธิ์ต่อระบบประสาท (Neurotoxin) โดยไปยับยั้งการทำงานของสารสื่อประสาทที่สั่งให้กล้ามเนื้อหดตัว ทำให้กล้ามเนื้อบริเวณที่ฉีดคลายตัวชั่วคราว

ในวงการเสริมความงาม โบท็อกซ์นิยมใช้เพื่อ:

• ลดริ้วรอยจากการแสดงสีหน้า เมื่อกล้ามเนื้อคลายตัว ริ้วรอยที่เกิดจากการขยับกล้ามเนื้อนั้นๆ (เช่น หน้าผาก หว่างคิ้ว ตีนกา) จะดูจางลง
• ปรับรูปหน้า/ลดขนาดกล้ามเนื้อ การฉีดเข้ากล้ามเนื้อกราม (Masseter) จะทำให้กล้ามเนื้อมีขนาดเล็กลงชั่วคราว ส่งผลให้หน้าดูเรียวขึ้น
• ลดเหงื่อ/ลดกลิ่นตัว การฉีดบริเวณที่มีเหงื่อออกมาก เช่น รักแร้ สามารถช่วยลดการทำงานของต่อมเหงื่อได้

โบท็อกซ์สามารถฉีดได้หลายบริเวณ เพื่อวัตถุประสงค์ที่แตกต่างกัน ดังนี้

• โบท็อกซ์หน้าผากและระหว่างคิ้ว ฉีดเพื่อลดรอยย่นบนหน้าผากเวลายักคิ้ว และรอยขมวดคิ้วที่ทำให้หน้าดูเคร่งเครียด หรือดูดุ
• โบท็อกซ์หางตา ฉีดเพื่อลดริ้วรอยตีนกาเวลายิ้มหรือหัวเราะ ทำให้รอบดวงตาดูสดใสและอ่อนเยาว์ขึ้น
• โบท็อกซ์ลดกรามและหน้าเรียว ฉีดเข้ากล้ามเนื้อกราม (Masseter) เพื่อลดขนาดกราม ทำให้กรอบหน้าชัดขึ้นและใบหน้าดูเรียวลง
• โบท็อกซ์ลิฟต์กรอบหน้า/ลำคอและเหนียง ฉีดตามแนวกรอบหน้าและลำคอ เพื่อให้กรอบหน้าคมชัดขึ้น ลดความหย่อนคล้อยบริเวณเหนียง และลดริ้วรอยแนวขวางที่คอ
• โบท็อกซ์รักแร้ ฉีดเพื่อลดการทำงานของต่อมเหงื่อ ช่วยลดปริมาณเหงื่อที่ออกมากผิดปกติ และลดปัญหากลิ่นตัว
• โบท็อกซ์ต้นแขน ฉีดเพื่อลดขนาดกล้ามเนื้อ ทำให้ต้นแขนดูเรียวเล็กลง เหมาะสำหรับคนที่มีกล้ามเนื้อแขนใหญ่
• โบท็อกซ์น่อง ฉีดที่กล้ามเนื้อน่อง เพื่อลดขนาดกล้ามเนื้อที่ปูดใหญ่ ทำให้ขาดูเรียวสมส่วนมากขึ้น

ปัจจุบันมีโบท็อกซ์หลายแบรนด์ที่นำเข้าและผ่านการรับรองจาก อย. ประเทศไทย แต่ละยี่ห้อมีจุดเด่นและอาจเหมาะกับการใช้งานที่ต่างกันไปบ้าง เช่น

• โบท็อกซ์ อัลเลอร์แกน (Botox Allergan - USA) เป็นแบรนด์ Original และได้รับความนิยมทั่วโลก มีความบริสุทธิ์สูง (มักเคลมที่ >99%) และตัวยากระจายตัวแคบ ออกฤทธิ์ค่อนข้างแม่นยำ เหมาะกับการฉีดที่ต้องการความจำเพาะเจาะจงสูง
• ดิสพอร์ต (Dysport - UK) มีการกระจายตัวของยาที่กว้างกว่า Allergan จึงนิยมใช้ในบริเวณที่ต้องการให้ยากระจายตัว เช่น ลดริ้วรอย หรือฉีดลดเหงื่อ ลดขนาดกล้ามเนื้อแขน/น่อง มีความบริสุทธิ์สูงเช่นกัน
• ซีโอมิน (Xeomin - Germany) มีจุดเด่นคือโมเลกุลบริสุทธิ์ ไม่มีโปรตีนอื่นเจือปน (Zero Complexing Proteins) ซึ่งทางทฤษฎีอาจช่วยลดโอกาสการดื้อยาได้ มีการกระจายตัวปานกลาง เห็นผลค่อนข้างไว
• นาโบตะ (Nabota - Korea) เป็นแบรนด์เกาหลีที่ได้รับความนิยมสูง ราคาเข้าถึงง่าย ให้ผลลัพธ์ที่ดีในการลดริ้วรอยและลดกราม อาจมีความบริสุทธิ์ต่ำกว่ายี่ห้ออื่นเล็กน้อย (มักเคลมที่ ~98%) ระยะเวลาอยู่ได้อาจสั้นกว่ายี่ห้อจากอเมริกาหรือยุโรป

• การเห็นผล โดยทั่วไป หลังฉีดโบท็อกซ์จะเริ่มรู้สึกตึงๆ หรือกล้ามเนื้อขยับได้น้อยลงภายใน 3-7 วัน และจะเห็นผลลัพธ์เต็มที่ในการลดริ้วรอยหรือลดขนาดกล้ามเนื้อประมาณ 2-4 สัปดาห์
• ระยะเวลาคงอยู่ ผลลัพธ์มักจะอยู่ได้นาน 3-6 เดือน ขึ้นอยู่กับยี่ห้อ, ปริมาณยา, บริเวณที่ฉีด, การดูแลตัวเอง และการตอบสนองของแต่ละบุคคล การฉีดอย่างสม่ำเสมอตามคำแนะนำของแพทย์ อาจช่วยให้ผลลัพธ์ในครั้งต่อๆ ไปอยู่ได้นานขึ้นเล็กน้อย

• งดยาและวิตามินที่มีผลต่อการแข็งตัวของเลือด เช่น แอสไพริน, NSAIDs (Ibuprofen, Naproxen), วิตามินอี, น้ำมันปลา, สารสกัดจากแปะก๊วย อย่างน้อย 1 สัปดาห์ก่อนฉีด เพื่อลดความเสี่ยงของอาการช้ำ
• พักผ่อนให้เพียงพอ เตรียมร่างกายให้พร้อม
• งดเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ อย่างน้อย 24 ชั่วโมงก่อนฉีด
• แจ้งประวัติสุขภาพ แจ้งโรคประจำตัว ยาที่ทานประจำ ประวัติการแพ้ยา ให้แพทย์ทราบอย่างครบถ้วน
• งดแต่งหน้า หรือควรล้างเครื่องสำอางบริเวณที่จะฉีดออกให้หมดก่อนทำหัตถการ

• ควรเลี่ยงความร้อน งดการทำเลเซอร์, ซาวน่า, สัมผัสความร้อนสูง บริเวณที่ฉีด อย่างน้อย 1-2 สัปดาห์
• ไม่ควรนอนราบ หรือก้มศีรษะต่ำมากๆ ในช่วง 4-5 ชั่วโมงแรกหลังฉีด เพื่อป้องกันโบท็อกซ์ไหลไปในบริเวณที่ไม่ต้องการ
• ขยับกล้ามเนื้อ หลังฉีด แนะนำให้ขยับกล้ามเนื้อบริเวณที่ฉีดเบาๆ ทุกๆ 15 นาที ในชั่วโมงแรก เพื่อให้ยากระจายตัวเข้าสู่กล้ามเนื้อได้ดี (ทำตามคำแนะนำของแพทย์)
• การแต่งหน้า/ทาครีม สามารถล้างหน้า ทาครีมได้ตามปกติ หลังฉีดประมาณ 4-5 ชั่วโมงไปแล้ว แต่ควรทำด้วยความเบามือ งดแต่งหน้าทับรอยเข็มในวันแรก
• งดแอลกอฮอล์ อย่างน้อย 48 ชั่วโมง หรือ 1 สัปดาห์ เพื่อลดโอกาสเกิดอาการบวมช้ำ และป้องกันไม่ให้โบท็อกซ์สลายตัวเร็ว
• ไม่ควรนวด/กด บริเวณที่ฉีดแรงๆ อย่างน้อย 1 เดือน
• เว้นระยะหัตถการอื่น ควรเว้นระยะห่างจากการทำหัตถการอื่นๆ บนใบหน้า อย่างน้อย 2 สัปดาห์ หรือตามคำแนะนำของแพทย์

• อาการทั่วไป อาจมีอาการบวมเล็กน้อย, รอยแดง หรือรอยช้ำตามรอยเข็ม ซึ่งมักหายได้เองในไม่กี่วัน
• ความรู้สึกตึง อาจรู้สึกตึงๆ หน้า หรือขยับแสดงสีหน้าได้ไม่เต็มที่ในช่วงแรก ซึ่งเป็นผลปกติของการออกฤทธิ์
• ผลข้างเคียงที่ผิดปกติ (พบไม่บ่อย หากฉีดโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ) อาจเกิดหนังตาตก, คิ้วตก, ยิ้มไม่สมมาตร, ปากเบี้ยว หากฉีดผิดตำแหน่งหรือปริมาณยาไม่เหมาะสม ควรรีบปรึกษาแพทย์
• อาการดื้อโบท็อกซ์ หากฉีดบ่อยเกินไป หรือฉีดผลิตภัณฑ์ที่ไม่มีคุณภาพ อาจทำให้ร่างกายสร้างภูมิต้านทาน ทำให้ฉีดแล้วไม่เห็นผล หรือเห็นผลน้อยลง

• ได้มาตรฐาน มีใบอนุญาตประกอบกิจการสถานพยาบาลถูกต้อง
• แพทย์ผู้เชี่ยวชาญ แพทย์มีประสบการณ์ มีความรู้ด้านกายวิภาค และสามารถประเมินปัญหา ออกแบบการรักษาได้อย่างเหมาะสม
• ใช้โบท็อกซ์แท้ สามารถตรวจสอบ กล่อง ขวด และ Lot. การผลิตได้
• ให้คำปรึกษาที่ดี อธิบายข้อมูลชัดเจน ตรงไปตรงมา และให้คำแนะนำทั้งก่อนและหลังทำ